Tauyavu Na Binisini Me Vukei Ira Na Yada

Ko Aminiasi Lutukitoga, e dua na turaga ni Lau ka cavutu mai ena koro ko Li­kuya, Nayau, esa cakava tiko e dua na nona bisinisi caka dabedabe me vukei ira kina na vakaloloma kei na yada.

Esa yabaki 38, e va na luvena ka ra­tou vakatikotiko mai Visa, Tailevu. A talatala ni Lotu Kavitu ena loma ni ono na yabaki ka sa vakacegu mai.

VAKAMACALATAKA MADA NA KENA TAUYAVUTAKI NA NOMUNI BISINISI?

Na cakacaka oqo e se qai tekivu tiko ga e na rua na macawa sa oti na noqu sasaga cake tiko mai ka se bera sara tiko ni cici vinaka me vaka ni se qai tekivu ga.

Tauyavu sara tu ga e na $71,au vo­lia sara e so na tiki ni kau ka’u ma ni cakava rawa kina e dua na dabed­abe, au vakatomika e so na tiki ni kau o ya au ma ni rawata sara kina e rua ka ma ni volitaki, sa ma ni rawa tiko kina e so na ka. Toso sara tikoga vakamalua qo.

E DUA NA VANUA KEMUNI CAKACAKA TU MAI KINA NI BERA NI KEMUNI MAI CAKAVA NA CAKACAKA QO?

E na gauna au cakacaka tu kina vaka italatala, au dau vakaraica tiko na veivale kece au dau sikova me vaka ko ira na yada kei ira e so na vakawati gone ka sega ni tu vinaka na nodra iyaya ni vale, ka’u qai tovolea meu cakava e dua na bisinisi/ministry.

Oqo me vaka na ilavo me na rawa­ti mai na lotu me vukea na cicivaki ni bisinisi vei ira na yada.

Ko Aminiasi Kotobalavu kei na dabedabe esa cakava oti.

E TIKO E DUA NA USUTU LEVU NI KENA VAKAYACORI NA CAKACAKA OQO?

Na noqu usutu levu ga o ya, au cakava tu ga oqo e sega soti ni bale­ta na ilavo, ia au cakava sara tiko ga meu rawa ni veivuke vei ira na wekada na yada ena veivuvale bale­ta ni dau luluvu na lomaqu ni dau vakaraici ira tiko na yada ni ra dau dadabe voli tu ga e na fuloa ka sega ni ra dabe vakavinaka.

E DUA E VAKAVULICA VEI KEMUNI NA ICAKACAKA NI DABEDABE?

E dua na turaga e solia vei au na droini ni dabedabe o ya, ka’u sa mani nanuma meu na vakatovolea.

E KAU MAI VEI NA KAU NI VAKAYA­GATAKA TIKO?

Au tekivu ga e na so na tiki ni kau e tiko ga e vale, ia e levu ga na kau o ya au na volia ga.

SA BAU SO NA DABEDABE E VOLITAKI?

Io, e tolu e sa voli oti tale e na loma ga ni rua na macawa au tekivu kina.

Levu e ra sa qiri tiko mai meu cakava na nodra dabedabe, gagadre levu tiko ya meu saga me tiko vei au dua na ilavo me rawa ni toso vinaka kina.

E VICA NA I SAU NI DUA NA DABED­ABE?

Niu volitaka e dua o ya meu caka­cakataka vata kei na sau ni kau e tiko e na $200.

VEI SOTI NA VANUA KEMUNI VOLITAKA KINA?

E dua na dabedabe e volia dua na tavalequ e tiko mai valagi, dua tale e voli ga qo e Suva, dua e volitaki i nakoro kei na dua tale na dabedabe e kerei mai vei au meu cakava, o koya sa na qai veivuke mai vei au e na kena iyaya kece. O ya e sa bau dua na toso levu.

NA I LAVO E RAWA MAI O YA, CAVA KEMUNI VAKAYAGATAKA KINA?

Na noqu vakasama o au e va qo, au sa vola oti tu na yaca ni yada ka’u vinakata meu vukei ira kina ke na bale na ilavo au na rawata mai oya au sa tikica sara tikoga e dua na kena i wasea vei ira.

E DUA NA DREDRE SE BOLEBOLE KEMUNI SOTAVA?

Na bolebole levu e tiko qo sa i koya na kena vaqarai mai na kau ka vakatalega kina e so na iyaya ni taratara me vaka ni sa sau levu na iyaya ni cakacaka vaka oqo e na vei sitoa e na noda vanua.

CAVA NA NOMUNI TATADRA E NA LOMA NI LIMA NA YABAKI MAI OQO?

Tatadra levu sa tiko kevaka sa na toso vinaka, au sa na tosoya meu na vakaduria e dua na bisinisi ni caka­caka oqo ka’u meu na solia talega e so na cakacaka vei ira na e ra tu e na noda veikoro vakaviti ka ra dau matai talega ena cakacaka ni liga vaka oqo.

Au nanuma ni veika au cakava tiko oqo e na rawa ni vukea vaka­levu na bula vei ira na wekada e na veikoro vakaviti. Sa noqu tatadra tiko oqo meu na vakalutuma sobu na isau ko tiko o ya baleta ni noqu takete tikoga meu vukei ira na wekada yada kei ira na e ra tiko e na veikoro vakaviti me veiraurau

kei na veika e rawati e na veisiga. Au nanuma tale tikoga meu na cakava e rua na dabedabe, na kena isau meu cakava tale kina e dua me soli wale vei koya e volivoli.

Advertisement

DUA NA NOMUNI VAKASALA VEI IRA NA TABAGONE?

Io, tiko na noqu ivakasala ka vakabibi vei keda na itaukei ka ni so na gauna e da dau raici keda sobu tu, ka ni levu talega na gauna e da tu vaka­rau tu ga me da ciqoma na veika e caka mai vei keda ka ni da sega ni kila ni tiko talega vei keda e so na vakasama vinaka ni kena cakacakataki e so na veika ka rawa ni vinaka kina ko ira tale e so.

Me da kua ni da dau beci keda, ka me da kila tiko ni da rawa talega ni vakayacora e so na ka e vinaka cake sara mai vei ira e so. E sega ni kena ibalebale mo tu ga mo sa rawa ni cakava sara tu e dua na kalevu, ia e na veika lailai ga e da rawa ni cakava sa da rawa ni vukea kina e dua se rua na tamata.

“Kakua ni raici iko e na lailai ni veika o sa rawata tiko, ka mo rai ki liu kina levu ni veika o rawa ni rawata”.

Au veivakayaloqaqataki tiko ka vakabibi vei keda na tiko e na veikoro vakaviti, me da kakua ni raici keda sobu ka ni da tu e nakoro, ka ni na vanua saraga oqo e levu kina na cakacaka. Sega ni tukuni me da rogoca ga na ka ni ta yaya me da sa lako kece kina, e tiko tale e so me vaka na vakaduri bisinisi, teitei kei na so tale ka rawa ni da vukea na noda matanitu, ka me sa rauta na noda tu wale tu ga ka sa gauna vinaka oqo me da sa veivuke yani.

Vakatataro: salaseini.guniyaga@fijisun.com.fj